BORSA'DA ALGO OPERASYONLARI, YABANCI YATIRIMCI VE ÖNÜMÜZDEKİ SÜREÇTE NELER BEKLİYORUZ?

Geçen haftayı günlük zaman diliminde satış baskısıyla geçiren Borsa İstanbul'da cuma günü seans kapanışına doğru Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in istifa dedikodularıyla satışlar derinleşti. Bunun da ayrıca bir etkisini Borsa İstanbul üzerinde hissettik. Cuma günü saat 21:30 sularında Mehmet Şimşek sosyal medya platformu X'de kendi hesabından "İstifa etmedim. Dolaşıma koyulan haberler doğru değildir." şeklinde bir tweet paylaştı. Bu paylaşımın ardından vadeli işlemlerde akşam seansında kayıplar bir miktar telafi edildi. Her ne kadar bu yalanlamanın ardından pazartesiye hafta boyunca yaşanan kayıpların büyük bir miktarının geri alınacağı umuduyla başlasak da çok da öyle olmadı. Pazartesi günü BIST100 endeksinde 9.550 seviyelerine kadar geri çekilme yaşandı. 

Borsa İstanbul üzerinde baskı oluşturan bir çok etken var. En önemli baskı unsurlarının başında şirket bilançoları olduğunu görüyoruz. Şirketlerin %90'ının son çeyrek için zayıf bilançolar açıkladıklarını gördük. Bir diğer baskı unsuru ise yabancılar. Her ne kadar faizden dolayı tahvillere geliyor olsalar da son 1 ayda yabancıların satıcılı davrandığını gördük. Tabi bu etkenlerin üzerine uzun zamandan beri uygulanan para politikası da var. Borsa üzerinde uzun bir zamandan beri uygulanan para politikasının  (kredi faizlerinin yüksek ve yukarıda olması) dolaylı etkilerini görüyoruz. Tüm bunların dışında 6 Eylül'de kredi derecelendirme kuruluşu Fitch'den Türkiye'nin kredi notu gelecek. Fitch'den gelecek olası bir not artışı borsa üzerinde etki yaratabilecek mi göreceğiz. 

Borsa'da dışarıdan gelen negatifi daha sert fiyatlayan, pozitifi ise neredeyse hiç fiyatlayamayan bir zayıflık mevcut. Bu zayıflık ortamı ise algo robotların/programların en sevdiği ortam. Bu algolar zayıflığı, tepki vermedeki isteksizliği seziyorlar ve nispeten yarattıkları volatilite (oynaklık) ile de para kazanıyorlar. Algolar, piyasadaki zayıflığı sezdikleri zaman o yönde 1 insandan çok daha hızlı 40-50 insanın emri gibi bir hareket yaratıyorlar. Bu durumu köpeklerin, insanların korkularını hissetmesine benzetebiliriz. Mehmet Şimşek istifa ediyor mu? edecek mi? söylentisinin yalanlanmasından sonra borsada tepkinin gecikmesi ve isteksizlik algoları daha da fazla harekete geçirdi. Yabancı yatırımcı 2023 seçimleri sonrasında getirilen 2-3 milyar dolar para son 1 aydaki satışlarla beraber borsadan çıkmış oldu. Yabancı yatırımcının dominant bir şekilde piyasaya gelmemesi de algoları harekete geçirmiş oldu. 

Enflasyonla mücadele kapsamında OVP'de (orta vadeli programda) eylül ayında gelebilecek bir takım değişiklikler ve yeni vergi paketi ile sermaye piyasaları açısından çok da elverişli olmayan bir ortamın devam edeceği görülüyor. Enflasyon muhasebesi ve kredi piyasasındaki sıkışıklık ile beraber şirketlerden de çatlak seslerin yükseldiğini görüyoruz. Yine bir yandan artan konkordato ilanları ile de orta vadeli programın doğrudan yada dolaylı etkilerini şirketler üzerinde görüyoruz. 

Tüm bunları toparladığımızda borsa tarafında kalıcı yükselişler gelmediği sürece arafta kalacağız gibi duruyor.